Rafael – Postać żołnierza w zbroi all’antica
Pokaz nabytku Zamku Królewskiego w Warszawie
12–17 marca 2024 r.
Pokaz dostępny w ramach biletu do Galerii Arcydzieł
Rysunek autorstwa Rafaela, jednego z największych artystów w dziejach, wzbogacił kolekcję Zamku Królewskiego w Warszawie. Wizerunek mężczyzny odzianego w antykizujący strój wojownika to pierwsze dzieło włoskiego mistrza w polskich zbiorach muzealnych od czasu zaginięcia Portretu młodzieńca podczas II wojny światowej. Szkic, który ze względów konserwatorskich nie może być eksponowany na stałe, przez tydzień można podziwiać w Galerii Arcydzieł.
Raffaello Sanzio, znany jako Rafael, obok Leonarda da Vinci i Michała Anioła zaliczany jest do tzw. wielkiej trójki najwybitniejszych artystów renesansu. Już za życia okrzyknięty był geniuszem. Do najbardziej znanych jego dzieł należą obrazy: Madonna Sykstyńska, Zaślubiny Marii z Józefem czy Madonna ze szczygłem. Włoski mistrz zasłynął również jako autor monumentalnych fresków w Stanzach Watykańskich, spośród których przedstawienie Szkoła Ateńska zyskało rangę ikonicznego. O wielkim uznaniu talentu Rafaela przez współczesnych świadczy powierzenie mu przez papieża Leona X nadzoru nad budową nowej Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie.
Rysunek ukazuje mężczyznę w stroju wojownika, sporządzonym na wzór antyczny. Wedle jednej z hipotez jest to legendarny rzymski bohater Gajusz Mucjusz Scewola, który zasłynął tym, że włożył rękę do ognia, aby udowodnić, że nie lęka się tortur ani śmierci. Historia ta została opisana przez Tytusa Liwiusza w słynnych rocznikach Dzieje Rzymu od założenia miasta. Inna z teorii wzorca ikonograficznego upatruje w posągu Marsa, pochodzącym z poświęconej bogowi świątyni z II w n.e., wzniesionej na rzymskim Kapitolu.
Praca nie posiada znamion szczegółowego projektu ani wnikliwego studium. To raczej spontaniczny szkic, przeniesiona na papier pierwsza twórcza myśl (wł. primo pensiero). Artysta wykonał rysunek piórem i brązowym tuszem na papierze żeberkowym.
Dzieło stanowi demonstrację doskonałych umiejętności rysunkowych. Wśród jego głównych walorów artystycznych można wymienić swobodną, spontaniczną, a jednocześnie bezbłędną kreskę, a także perfekcyjne ujęcia skrótów perspektywicznych, szczególnie widoczne w partii stóp.
Rysunek został zakupiony do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie na rynku antykwarycznym w Wielkiej Brytanii w grudniu 2023 roku.
Pokaz stanowi zapowiedź wystawy czasowej Rafael. Piękno renesansu, która odbędzie się w Zamku Królewskim jesienią tego roku. W jej ramach będzie można podziwiać dzieła nie tylko samego Rafaela, ale także artystów z kręgu jego współpracowników, takich jak Pietro Perugino czy Giulio Romano.
Zakup był możliwy dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
