Relacja z pokazu prasowego rysunku Rafaela „Postać żołnierza w zbroi all’antica”

11 marca 2024 r. w Sieni Ciemnej Galerii Arcydzieł w Zamku Królewskim w Warszawie odbył się pierwszy oficjalny, połączony ze spotkaniem prasowym pokaz rysunku Rafaela Postać żołnierza w zbroi all’antica, zakupionego przez Zamek w grudniu ubiegłego roku na rynku antykwarycznym. Dzieło rysunkowe jednego z największych artystów w dziejach można podziwiać w Galerii Arcydzieł do niedzieli 17 marca. Głos zabrali: dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie prof. Wojciech Fałkowski, kurator kolekcji rysunków Marta Zdańkowska, dr Katarzyna Garczewska-Semka, konserwator dzieł sztuki na podłożu papierowym oraz dr Artur Badach, kurator Ośrodka Sztuki Zamku Królewskiego w Warszawie.

Prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, powiedział:

Jest to ważna chwila dla kultury polskiej. Rysunek Rafaela, który wszedł do kolekcji zamkowej, przede wszystkim wchodzi do zasobu kulturalnego Polski. Rafael Santi podwyższa wartość tego, co my wszyscy w tym kraju posiadamy. Rysunek jednocześnie przypomina o bolesnej stracie z czasów II wojny światowej – skradzionym „Portrecie młodzieńca” Rafaela z kolekcji Czartoryskich. Jednocześnie jego zakup wpisuje się w całą generalną strategię Zamku Królewskiego, polegającą na tworzeniu wielkiego zbioru sztuki włoskiej, a więc sztuki, która była bazą kultury europejskiej, inspiracją dla artystów we wszystkich zakątkach kontynentu, praktycznie do początku XIX stulecia.

I dodał na temat samego rysunku:

Poraża w nim akt swobody i precyzji zarazem. Ta postać jest skończona, mimo iż nie widać tu wypracowania, wymęczenia. Więc z jednej strony bardzo piękna i swobodna kreska, z drugiej – ujęcie całościowe. To znamionuje największych mistrzów.

Marta Zdańkowska, kurator kolekcji rysunków Zamku Królewskiego w Warszawie powiedziała:

Chciałabym zwrócić uwagę na to, że tenże wojownik, którego widzimy na rysunku, znajduje się w pozie statycznej. Rafael nakreślił tę postać najprawdopodobniej z pamięci, nie jest to absolutnie żaden szkic projektowy do większej kompozycji, jakie znamy, bo wiemy przecież, że Rafael zasłynął głównie jako twórca dużych rozmiarów obrazów ołtarzowych, a także wspaniałych, monumentalnych dekoracji malarskich w Watykanie.

I dodała:

Z pewnością jest to szkic typu primo pensiero, czyli tak zwana pierwsza myśl artystyczna, a więc najbardziej swobodny rodzaj rysunku, najbliżej związany z samym artystą.

Dr Katarzyna Garczewska-Semka, konserwator dzieł sztuki na podłożu papierowym z Pracowni Konserwacji Mebli, Złoceń i Papieru Zamku Królewskiego w Warszawie powiedziała:

Papier to bardzo delikatne podłoże. Taki rysunek, w porównaniu do obrazu olejnego na desce czy płótnie, dużo bardziej narażony jest na uszkodzenia mechaniczne, bardzo podatny jest także na czynniki atmosferyczne, jak również szkodliwy wpływ światła. Sam papier, na którym powstał rysunek Rafaela, został oceniony jako XV-wieczny. Podłoże tego rysunku składa się z dwóch cienkich warstw papieru, nakładanych pod kątem 90 stopni. Oba arkusze są oczywiście czerpane ręcznie. Był to najlepszy okres produkcji papieru we Włoszech, które stanowiły wówczas potęgę papierniczą. I właśnei temu zawdzięczamy fakt, że ten obiekt zachował się w tak dobrym stanie.

Dr Artur Badach, kurator Ośrodka Sztuki Zamku Królewskiego w Warszawie powiedział z kolei:

Ja pozwolę sobie zapowiedzieć wystawę, którą zainaugurujemy w Zamku Królewskim 15 października tego roku. Jej brzmi „Rafael. Piękno renesansu”. Będzie to pierwsza wystawa dzieł tego artysty i dzieł z jego kręgu w Polsce. O wystawie takiej mogliśmy zamarzyć tylko dzięki wspaniale układającej się od kilku lat współpracy z instytucjami włoskimi, przede wszystkim agencją rzymską Civita Nostre e Musei, a więc instytucją, dzięki której pokazywaliśmy w Zamku m.in. dzieła z kolekcji Roberta Longiego z pracami Caravaggia i caravaggionistów.

I dodał:

Wystawa będzie pierwszą w Polsce prezentacją tak szeroko zebranych dzieł Rafaela i jego współpracowników. Pokażemy dzieła samego Rafaela, zarówno malarskie – obrazy na płótnie, na desce, fragment fresku – jak i rysunkowe. Pokażemy także prace artystów z Rafaelem związanych, zarówno jego mistrzów, jak Pietro Perugino, jak i artystów z jego pokolenia jak Pinturicchio, Giulio Romano, Raffaellino del Colle, Giovanni Francesco Penni i wielu, wielu innych.